آسیب های مختلف فضای مجازی بر نوجوانان

در زمینه آسیب های فضای مجازی پای صحبت های روانشناس نشسته ایم می خواهیم در این زمینه اطلاعات بیشتری کسب کنیم متاسفانه امروز دنیای مجاز آسیب های زیادی به جامعه و خانواده ها وارد کرده است

فاطمه طاهری: این روزها فضای مجازی ساعت ها و روزهای افراد را پر کرده است و دیگر هیچ فردی را بیکار نمی بینیم چرا که با گوشی موبایل خود در فضاهای مجازی پرسه می زند. حال اینکه این پرسه ها از منظر روانشناسی دارای چه آسیب هایی است در گفت و گو با دکتر شهربانو قهاری بررسی شده است

ادامه مطلب

دکتر قهاری در گفت و گو با خبرنگار شفقنا زندگی تصریح کرد: فضای مجازی راهی برای تعامل است که نباید در آن زیاده روی کرد چرا که اعتیاد به این فضا یکی از عواقب آن است البته در این دوران که استفاده از این فضا به سنین پایین رسیده است باید قوانین و شروطی برای استفاده از این وسایل از طرف خانواده ها اتخاد شود.

مشروح گفت وگو با دکتر قهاری در ادامه می آید:

سوال: این روزها بیشتر افراد وقتشان را در فضای مجازی سپری می کنند،سوال اینجاست که امروزه فضای مجازی به عنوان یک ضرورت در زندگی مشهود است اما این مساله تا چه اندازه ای قابل قبول است و به ما آسیب نمی زند؟

فضای مجازی امروزی برای همه ضروری است اما اگر این مساله نامحدود نباشد نتیجه مخرب به همراه دارد. مشکلات نشای از این رفتار در کودکان با منزوی شدن و فاصله گرفتن از جمع و بروز مشکلات جسمانی (به دلیل عدم تحرک) مشهود است . با این حال نمی توانیم بر اساس این آسیب ها درباره خوب یا بد بودن فضای مجازی صحبت کنیم. آنچه مسلم است، فضای مجازی جای برقررای ارتباط در سطوح اولیه است و این برای همه لازم است اما کافی نیست چرا که ما برای حیات انسانی خود نیازمند ارتباط مستقیم با انسان های دیگر هستیم.

پرداختن بیش از حد به فضای مجازی می تواند افراد را از ارتباط سالم با خانواده خود نیز محروم کند. چیزی که باعث دوام خانواده می شود تعامل سالم است و استفاده بیش از حد از فضای مجازی می تواند این ارتباط سالم را به خطر اندازد. امروزه می بینیم که خانواده ها در کنار یکدیگر نیز در فضای مجازی فعالیت می کنند، حتی زمانهایی که برای تفریح به بیرون از خانه می روند اما همه با تلفن همراه خود سرگرم می شوند و این تهدیدی برای بنیانهای خانواده به شمار می رود.

سوال: برخی افراد بیش از اندازه اوقات خود را با فضای مجازی سپری می کنند، چه راهکاری برای اصلاح این وضعیت و ایجاد فضای متعادل در بهره مندی از فضای مجازی وجود دارد؟

هر چیزی که بیش از اندازه استفاده شود اعتیاد می آورد و این مشمول فضای مجازی نیز می شود. سوال این است که چرا افراد به سوی فضای مجازی حرکت کرده اند و از جمع عمومی و مشارکت در اجتماع گریزان است. چرا در میان دوستانش حضور نمی یابد؟ با بررسی این مسائل و ریشه یابی در خصوص علت ها و همچنین یافتن راه حل ها می توان راهکارهایی را برای جلوگیری از اعتیاد افراد به فضای مجازی پیدا کرد.

از طرف دیگر آموزش این مساله که چه عواقبی در برابر استفاده بیش از حد از فضای مجازی وجود دارد نیز می تواند به مردم کمک کند. اینکه مردم بدانند استفاده بیش از حد از فضای مجازی می تواند آسیب های جبران ناپذیر جسمی و بویژه روحی برای آنها به دنبال داشته باشد، اطلاع رسانی در خصوص نتایج اجتماعی رفتارهای آنها می تواند، مردم را در یادگیری روشهای استفاده بهینه کمک کند. خیلی ها شاید ندانند که فعالیتشان به نوعی اعتیاد است.

سوال: راهکاری وجود دارد که کودکان و نوجوانان که در سنین حساسی قرار دارند، به مساله فضای مجازی اعتیاد پیا نکنند؟ چه روش تعادلی را می توان به آنها آموخت؟

سن نوجوانی بسیار حساس است و آنها علاقه زیادی برای ورود به این فضا دارند. به همین دلیل ممانعت از ورود نوجوانان به شبکه های مجازی به نظر نتیجه معکوس به همراه دارد و روش درستی نیست. بهترین کار آموزش صحیح و کامل در خصوص قوانین و روش استفاده از فضای مجازی به آنها است تا در این محیط دچار مخاطره نشوند.

به اعتقاد من نوجوانان تا سنین 15 سالگی نباید از دسترسی داشتن به تلفن هوشمند برخوردار شوند اما بعد از آن می توانند از طریق آموزشهای منظم و هدفمند، آنها را با این محیط آشنا کرد تا از هر نوع آسیبی بر هزر باشند.

سوال: خانواده ها برای حل این مساله به چه کسی باید مراجعه کنند؟

خانواده ها مهمترین نقش را در این خصوص دارند، مدارس نیز می توانند با اعمال محدودیت در خصوص تلفن های هوشمند، زمینه بروز مشکل برای دانش آموزان و نوجوانان را محدود کند. همین که دانش آموز در طول روز مدت زمان حضور در مدرسه را ملزم به عدم استفاده از تلفن هوشمند می شود و در خانواده نیز قوانینی برای استفاده از این نوع تلفن داشته باشد، می تواند آنها را در برابر آسیب های موجود تا حدودی ایمن کند.

سوال: اعتیاد به اینترنت در روند شکل گیری شخصیت نوجوانان چه نتیجه ای می تواند به همراه داشته باشد؟

اعتیاد و وابستگی به شبکه های مجازی می تواند مخاطراتی نظیر ارتباط با جنس مخالف و یا همجنس هایی که نباید با آنها ارتباط داشته باشند را فراهم کند. نکته دیگر اینکه ممکن است رفتارهای پر خطر را برای نوجوان عادی کند مانند مشروب خوردن و یا سیگار کشیدن. از طرفی با افرادی ارتباط بر قرار می کنند که والدین هیچ شناختی نسبت به آنها ندارند. نکته دیگر آنکه نوجوان به جای ارتباط با خانواده و دوستان،  و همچنین به جای آنکه زمان خود را صرف مطالعه کند بیشتر به سوی انزوا و افسردگی و خستگی فکری سوق دهد.

سوال: آماری وجود دارد که نشان دهنده سن وابستگی به اینترنت در بین افراد جامعه باشد؟

آمار دقیقی خیر. اما بر اساس مراجعات و ارزیابی های کلینیکال می تواند از پایین بودن سن استفاده از فضای مجازی را اعلام می کند. والدین باید با زمان خریدن و ایجاد شرط و شروط خرید تلفن هوشمند را تا جایی که می توانند بالا ببرند. اگر این کار را نمی توانند انجام دهند باید شرط و شروط و قوانین استفاده از فضای مجازی را به او بیاموزند به طوری که دانش آموز استفاده از فضای مجازی را به عنوان یک مشوق بداند.