4 رکن اصلی عاطفی در خانواده

پیوند: http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=157210

در راستای جایگاه حقوقی خانواده بحث‌های زیادی مانند استقلال زن، مدیریت خانواده، محارم، چند همسری، عدالت در خانواده، مسئولیت طبیعی زن در خانواده  که هر یک از این موارد برای خود دنیایی از حرف دارند .

خانواده ، دژی محکم برای سالم ماندن

قرآن شریف ، جایگاه فرهنگی خانواده را بسیار زیبا و عالی مورد بررسی قرار می‌دهد و خانواده را همانند دژ مستحكم می‌داند و هر گونه روابط نامشروع را محكوم می‌كند و در مبارزه با آن سنگ تمام گذاشته است . قرآن  فحشا را تجاوزی به حقوق جامعه می‌داند ، و می‌فرماید : « هر یك از زن و مرد زناكار را صد تازیانه بزنید ، و نباید رأفت (و محبت كاذب) نسبت به آن دو شما را از اجرای حكم الهی مانع شود ، اگر به خدا و روز جزا ایمان دارید ؛ و باید گروهی از مؤمنان مجازاتشان را مشاهده كنند ، مرد زناكار جز با زن زناكار یا مشرك ازدواج نمی‌كند؛ و زن زناكار را جز مرد زناكار یا مشرك به ازدواج خود در نمی‌آورده و این كار بر مؤمنان حرام شده است .»

جایگاه اقتصادی خانواده از دیدگاه قرآن

از آنجا كه قرآن شریف ، معجزه علمی رسول اسلام(ص) است، ‌امور انسانی و پدیده‌های اجتماعی را همه جانبه و به طور جامع مورد بررسی قرار داده است، از این جهت جایگاه خانواده از دیدگاه اقتصادی، در قرآن شریف مورد بررسی قرار گرفته است و در ابعاد مختلف همانند مهریه، خرج و نفقه، ارث، و غیره، آن را مورد بررسی قرار داده است .

در مورد مهریه و پرداخت بی‌چون و چرای آن می‌فرماید : « و آن‌ها را كه توانایی ازدواج با زنان (آزاد) پاكدامن با ایمان را ندارند، می‌توانند با زنان پاكدامن از بردگان باایمانی كه در اختیار دارید ازدواج كنند، خدا به ایمان شما آگاه‌تر است؛ و همگی اعضای یك پیكرید ، آنها را با اجازه‌ی صاحبان آنان تزویج كنید و مهرشان را به خودشان بدهید؛ به شرط آن كه پاكدامن باشند .»

ارکان عاطفی خانواده

خانواده دارای چهار ركن عاطفی است كه بر آن استوار می باشد ؛ محبت ، قدرت ، رقابت ، هم‌دلی و تفاهم.

ركن محبت بر دوش مادر است ؛ قدرت و مدیریت ، متوجه پدر است. رقابت سالم بین فرزندان است و همدلی و تفاهم، بین كلیه اعضای خانواده . قرآن شریف به صورت مستقیم و غیرمستقیم، بعد عاطفی خانواده را در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داده است. به‌عنوان مثال در مورد احترام به پدر و مادر می‌فرماید: « فلا تقُل لهما اُفٍ … ؛ بر آنها فریاد مزن ، و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو . و بال‌های تواضع خویش را از محبت و لطف، در برابر آنها فرو آر؛ و بگو: پروردگارا! همان گونه كه مرا در كوچكی تربیت كردند ، مشمول رحمتشان قرار ده.»

پیشگیری و درمان به وسیله خانواده

قرآن شریف از طریق خانواده و در آغوش خانواده ، كار پیشگیری و درمان انجام  می دهد و این نگرش را در آیات قرآن به وضوح می توان دید .

چهارده قرن گذشته كه زنده به گور كردن دختران به صورت فرهنگ درآمده بود ، قرآن با « بِایّ ذنب قتلت » با آن مبارزه كرده و اوج عطوفت را در رابطه با خانواده بیان كرده است ، تا جایی كه در عصر كنونی ، روان‌شناسان بزرگ دنیا، با برگرفتن از قرآن و اسلام عزیز، بحث‌های خانواده درمانی را مطرح می‌كنند  .

قانونمند کردن رفتارهای جنسی با تشکیل خانواده

قرآن برای نهادینه و قانونمند كردن رفتار جنسى ، با دستور ازدواج تحت شرایط و قوانین ، روشى معتدل و معقول جهت هدایت این غریزه ، به راه صحیح و درست ، ارایه كرده است؛ بنابراین روابطى را برای این تمایل پذیرفته كه بر اساس مسایل شرعى بوده و حدود الهى در آن رعایت شود و غیر آن را حرام و ممنوع دانسته است .

رابطه و قرار های پنهانی داشتن ممنوع !

دختر و پسر جوان نیز وقتى مى‌توانند با همدیگر روابط داشته باشند كه تحت شرایط و ضوابط شرعى و قانونى باشد؛ از این رو از رابطه پنهانی میان مرد و زن نامحرم [به خصوص جوان] نهی می‌كند ، قرآن پس از برشمردن زنانی كه ازدواج با آنها جایز است، در ادامه مى‌فرماید: و « إِذَا آتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسَافِحِینَ وَلاَ مُتَّخِذِی أَخْدَانٍ وَمَن یَكْفُرْ بِالإِیمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِی الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِینَ ؛ ازدواج بازنان گفته شده جایز است ، به شرط آن كه مهریه آنان را بدهید؛ در حالى‌كه خود پاكدامن باشید نه زناكار و نه آن كه زنان را دوست پنهانى خود بگیرید و هر كس در ایمان خود شك كند قطعاً عملش تباه و در آخرت از زیانكاران است.»(مائده، 5)

كلمه «اخدان» كه در آیه آمده، جمع «خدن» و در اصل به معناى دوست و رفیق است ؛ امّا به طور معمولى به افرادى گفته مى‌شود كه با جنس مخالف خود ارتباط نامشروع و پنهانى برقرار مى‌سازند .

در جایى دیگر مى‌فرماید: «با آنان [زنان] قول و قرار پنهانى مگذارید؛ مگر آنكه سخنى پسندیده بگویید» (بقره، 235)

حیا، عفت و پاکدامنی، مثلث ایمن بودن از خطرات

در نگاه كردن زن و مرد نامحرم به یكدیگر سفارش به رعایت حیا و عفت و پاكدامنى؛ رعایت حفظ حجاب ، نشان ندادن زینت‌ها به نامحرم (آیه 31 و 32 سوره نور) توجه مردان و زنان را به این نكات جلب مى‌كند و مى‌فرماید: « زن و مرد مؤمن باید از نگاه به نامحرم بپرهیزند .»؛ یعنى از مشاهده تمام آنچه نگاه به آنها حرام است، چشم برگیرند و باید حیا ، عفت و پاكدامنى خود را در همه زمینه‌ها حفظ كنند. به زنان مؤمن به‌ خصوص مى‌فرماید: «حجاب خود را، حتى در مورد زینت‌ها، حفظ كنند، و مقنعه خود را بر سینه خود افكنند [تا گردن و سینه با آن پوشانده شود]». در آیه 20 سوره مؤمن مى‌فرماید:« او [خداوند] از خیانت چشم‌ها آگاه است و از آنچه در سینه‌ها پنهان است خبر دارد. این نگاه كردن به نامحرم ممنوع شده است .»

شهوت جوانان را شعله ور نکنید !

در مورد راه رفتن مى‌فرماید: «زنان نباید هنگام راه رفتن پاهاى خود را چنان به زمین بكوبند كه صداى خلخال‌هایشان به گوش رسد». (نور، 32) اسلام این قدر در مورد حفظ عفت عمومى حساس است و از عوامل دیگرى كه به آتش شهوت جوانان دامن مى‌زند، برحذرمى‌دارد .

قرآن، در این خصوص قضیه دختر حضرت شعیب(ع) را نقل مى‌كند؛ نتیجه اینكه زنان مسلمان نیز باید در راه رفتن حیا داشته باشند.

به امید آنکه روز به روز به قرآن نزدیک شده و آن را چراغ راه هدایت زندگی خود قرار دهیم .