پشت پرده سفر نتانیاهو به مسکو چیست؟/ بند بازی پوتین در خاورمیانه!

نتانیاهو هفته گذشته برای چهارمین بار در ۱ سال گذشته راهی مسکو شد. سفری طولانی که به او و پوتین اجازه داد علاوه بر دیدارها رسمی به تماشای تئاتر بروند و روابط گرمشان را بیش از پیش به نمایش بگذارند. اما خواسته واقعی نتانیاهو از پوتین چه بود؟ چرا اسرائیلی‌ها به دنبال گسترش روابط با روسیه هستند؟ پوتین از تحولات منطقه چه می‌خواهد؟

بازگرداندن تانک به غنیمت گرفته اسرائیلی توسط پوتین به نتانیاهو و تماشای تئاتری با موضوع روابط تاریخی ۲ کشور، در سفر اخیر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به مسکو، نشان‌دهنده پاسخ مثبت کرملین به درخواست گسترش همکاری‌ها با تل‌آویواست. سفر دو روز و نیمی بنیامین نتانیاهو به روسیه در شرایط کنونی خاورمیانه بسیار حائز اهمیت است و این مسئله را کرملین به خوبی می‌داند.

در واقع رهبران روسیه می‌دانند اگر بخواهند تبدیل به عنصر اثرگذاری در خاورمیانه شوند و دوباره به‌عنوان قدرتی تعیین‌کننده وارد معادلات بین‌المللی شوند، امروز بهترین زمان ممکن است. ازاین‌رو پوتین با آگاهی کامل از تضاد منافع اسرائیل با ایران و تأثیر این مسئله بر بحران ۵ ساله سوریه، دست دوستی نتانیاهو را به گرمی فشرد.

توافق هسته‌ای و متعاقب آن علاقه‌مندی کشورهای مختلف به ازسرگیری روابط اقتصادی و ورود به بازار پر از سود ایران، امید مقامات اسرائیلی برای منزوی کردن و محصور کردن ایران در نظام بین‌الملل از بین برد. بااین‌وجود آن‌ها دست از تلاش برنداشتند و در نظر دارند از زاویه‌ای دیگر حمله خود را وارد سازند.

اسرائیل در ماه‌های اخیر برای گسترش قدرت مانور خود، سعی کرده است روابطش را با عربستان رسمیت دهد و آشکار کند. زیرا رهبران تل‌آویو امیدوارند به تبع برقراری روابط سیاسی رسمی با ریاض، تابو پذیرش اسرائیل در میان سایر کشورهای عربی بشکنند و آنها نیز تحت‌فشار سیاسی و اقتصادی عربستان، از در دوستی با این رژیم برآیند.

بر این اساس طبق پیش‌بینی اسرائیل، زمینه برای ایجاد ایران هراسی، گسترش اختلاف و فشارهای منطقه‌ای بر تهران بیشتر خواهد شد. تغییر مالکیت جزایر تیران و صنافیر از مصر به عربستان در ماه‌های اخیر نیز اقدامی برای توسعه حوزه عمل این رژیم صورت گرفت.

از سویی دیگر خبرهایی مبنی بر تصمیم ترکیه برای ترمیم روابط خود با اسرائیل در رسانه‌های شنیده می‌شود. سران تل‌آویو می‌دانند این فرصت طلایی باید غنیمت شمرد و با برقراری رابطه دوباره با آنکارا و توسعه آن زمینه اتحاد نانوشته خود با کشورهای منطقه را علیه ایران تقویت کند.

این نقشه‌ها در حالی از سوی رژیم صهیونیستی پیش می‌رود که ترکیه و عربستان و چند کشور دیگر عربی مانند قطر و امارات متحده خود را برابر سیاست منطقه‌ای ایران در برخورد با گروه‌های تروریستی و براندازی اسد شکست‌خورده می‌بینند و امید دارند تقویت روابط با اسرائیل بتواند این شکست‌ها و هزینه‌ها را جبران کند. حلقه آخر این اتحاد نیز روسیه است. اگر روس‌ها با اسرائیل همراه شوند، نتانیاهو می‌تواند امیدوار باشد با اثرگذاری بر اهداف آتی مسکو در سوریه، مانع قدرت یافتن مجدد اسد و ریشه دوانی حزب‌الله در سوریه شوند.

تل‌آویو در شرایط کنونی بیش از آنکه خواهان دست‌یابی به منافع ارضی در سوریه باشد، تلاش دارد از تقویت حزب‌الله و گسترش حوزه عملیاتی این گروه در خاورمیانه جلوگیری کند. زیرا بحران سوریه فرصتی برای برقراری ارتباط بسیار راحت و بدون حساسیت میان مستشاران نظامی ایران و فرماندهان حزب‌الله فراهم کرد که درنهایت می‌تواند به ارتقا تجربه جنگی این گروه بیانجامد. در این اوضاع تجزیه سوریه، کند شدن شمشیر اسد علیه صهیونیست‌ها، بازگرداندن حزب‌الله به جنوب لبنان و ممانعت از اثرگذاری سیاسی و نظامی ایران در مرزهای شرقی اسرائیل مهم‌ترین خواسته رهبران این رژیم است.

در این میان پوتین که به‌عنوان احیاگر قدرت گذشته روسیه در قرن بیست و یک از سوی مردمش شناخته می‌شود، امیدوار است رسالت خود را با بهره‌گیری از شرایط خاورمیانه به خوبی انجام دهد. بر این اساس مسکو بدون قربانی کردن یک کشور به ضرر دیگری در مناسبات خاورمیانه‌ای خود، ضمن حفظ روابط با ایران، دست دوستی اسرائیل را نیز به گرمی می‌فشارد.

به نظر می‌رسد روس‌ها تمایل دارند نقش متوازن کننده این منطقه استراتژیک را بازی کنند. به‌گونه‌ای که نه‌تنها شدت جنگ در منطقه افزایش یابد و باعث رویارویی کشورها علیه هم شود بلکه با به‌دست گرفتن نقش حایل، بر میزان مانور خود در محیط بین‌الملل و حفظ ثبات آن بیفزاید. بر این اساس روسیه که نشان داده است از چنین فرصت‌هایی به‌راحتی نمی‌گذرد، در آینده‌ای نه چندان دور تبدیل به عنصر حیاتی حفظ آرامش خاورمیانه مبدل خواهد شد و این وزن قابل‌ملاحظه به مسکو برای چانه‌زنی در مسائل شرق اروپا و آسیای مرکزی و قفقاز در برابر آمریکا خواهد داد. می‌توان گفت روسیه پس از هزینه‌های اقتصادی، نظامی و انسانی در سوریه، امروز به دنبال در حال برداشت محصول خود برای ارتقا جایگاه این کشور در معادلات بین‌المللی است.

روس‌ها به این نتیجه رسیده‌اند اوضاع نا به سامان خاورمیانه و افول نقش آمریکا در این منطقه بهترین سکوی پرش برای اهداف بلندپروازانه آن‌ها در احیای نقش ابرقدرتی‌شان است. بااین‌حال روس‌ها هیچ‌گاه سابقه خوبی در شطرنج بازی کردن در معادلات بین‌المللی نداشته‌اند. نگاهی به سابقه اوج قدرت آن‌ها در دوران جنگ سرد و بحران‌هایی مانند آلمان، کوبا، ویتنام و… نشان می‌دهد، سیاست بازی دوگانه با متحدان همیشه به ضرر خرس‌ها بوده است. آیا «روسیه ۲۰۱۶» می‌توانند راه‌حل تعامل درست با دوست و دشمن را در خاورمیانه پیدا کنند؟ تاریخ قضاوت خواهد کرد.

منبع: خبرگزاری دانشجو