سازمان ملل گرفتار نفوذ آمریکا، وتوی شورای امنیت و دلارهای نفتی عربستان

سازمان ملل متحد در سال 1945 میلادی تأسیس و جایگزین جامعه ملل شد، فاتحان جنگ جهانی دوم به دنبال ایجاد سازمانی بودند تا با حفظ منافع آنان، صلح و امنیت بین‌المللی تامین شود.

دبیرخانه ، شورای امنیت و مجمع عمومی سه رکن اصلی سازمان ملل است که دبیرکل به عنوان رئیس دبیرخانه بالاترین مقام اجرایی این نهاد بین المللی محسوب می شود و اعضای دائم شورای امنیت شامل پنج کشور، آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین و روسیه با داشتن امتیاز وتو بالاترین تاثیری گذار را بر همه ارکان سازمان ملل دارند.

سازمان ملل با داشتن کمیته ها و نهادها و نیروهای صلح بانی در نقاط مختلف جهان،‌می تواند نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای در حفظ صلح،‌امنیت جهانی و حتی رشد و شکوفایی اقتصادی،‌اجتماعی ،‌آموزشی و بهداشتی در اقصی نقاط جهان داشته باشد.

در واقع به گونه ای برنامه ریزی شده است که نهادها و کمیته های وابسته به این سه رکن اصلی، ‌یعنی دبیرخانه، شورای امنیت و مجمع عمومی بتوانند در حوزه های مختلف بر حس نیاز در مناطق مختلف جهان اطلاع رسانی و ‌خدمات رسانی و یا در صورت نیاز حضور فیزیکی داشته باشند.

اما یک سوال اساسی مطرح است،‌ چرا با وجود بیش از 194 کشور که عضو این سازمان هستند و شمار زیادی از کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه که کمک های شایانی به ارکان مختلف آن می کنند،‌ هنوز در دنیا،‌ جنگ، خونریزی، مشکلات زیست محیطی، اقتصادی و آموزشی وجود دارد؟ که این امر حاکی از آن است که در واقع برنامه ریزی این نهاد با مشکل و نقض روبرو است و چرا در اداره و حل مشکلات جهان تا این حد ناتوان ظاهر شده است.

کارشناسان خبره سازمان ملل دلایل ناتوانی این سازمان را قبلا ناشی از دو عامل می دانستند:
1- نفوذ بیش از حد آمریکا به عنوان کشور میزبان بر ارکان مختلف این نهاد مانع از آن می شود تا در حل برخی از مشکلات و چالش های به ویژه در منطقه خاورمیانه به عنوان hart land شورای امنیت بتواند تصمیمی اساسی بگیرد.

تاکنون آمریکا 43 سه بار قطعنامه شورای امنیت موارد متعدد نقض حقوق بشر ر‍ژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین را وتو کرده است.

2- هر چند که بر اساس منشور ملل متحد،‌ دبیرکل سازمان ملل برای مدت پنج سال توسط همه کشورهای عضو مجمع عمومی انتخاب می شود،‌ اما این واقعیت است که آمریکا به عنوان کشور میزبان و عضو دائم شورای امنیت نقش تعیین کننده ای بر روی انتخاب دبیرکلی آن دارد و همین مسئله باعث شده است تا دبیرکل و سایر اعضای دبیرخانه نتوانند از زیر سایه نفوذ و خواسته های آمریکا خارج شوند.

مشکل اساسی دیگر سازمان ملل داشتن امتیاز وتو از سوی پنج کشور عضو دائم شورای امنیت یعنی آمریکا،‌ روسیه، فرانسه، انگلیس، چین و روسیه می باشد،‌ زیرا بر اساس این امتیاز هر کدام از این پنج کشور هر مصوبه و تصمیم شورای امنیت را که مغایر منافع خود و یا حتی هم پیمانان خود باشد، وتو می کنند.

در مارس 2011 شورای امنیت در جلسه ای که درباره خاورمیانه برگزار کرد ، به وضعیت حقوق بشر و آزادیهای فردی درسوریه اعتراض کرد.‌ در آن جلسه مارک لیال گرانت، جرالد آراد و سوزان رایس نمایندگان دائم انگلیس، فرانسه و آمریکا در سازمان ملل خواستار کمک به گروههای مخالف سوری شدند که این موضوع سبب شعله ور شدن آتش جنگ در سوریه در پنج سال گذشته شده است.

علاوه بر سوریه‌، امروز یمن و بحرین نیز گرفتار بحران های عمیقی هستند، عربستان بیش از دو سال است که یمن را مورد تجاوز نظامی قرار داده است و به رغم فشار بسیاری از گروهها و فعالان حقوق بشری، همچنان این نهاد از محکوم کردن تجاوزهای رژیم سعودی ناتوان است.

اخیرا سازمان ملل تصمیم گرفت که عربستان را به دلیل کودک کشی در یمن در فهرست سیاه خود قرار دهد اما یک روز بعد از این اقدام، این نهاد بین المللی مجبور شد که از مواضع خود عقب نشینی کند و بان کی مون دبیرکل سازمان ملل با صراحت گفت که به دلیل تهدید عربستان سعودی به قطع کمک های مالی به این نهاد جهانی مجبور شده است که تلخ ترین تصمیم زندگی اش را اتخاذ کند( حذف نام عربستان از فهرست سیاه کودک کشی).

در گذشته سازمان ملل با دو معضل یعنی وتوی اعضای دائم شورای امنیت و نفوذ کشور میزبان مواجه می شد،‌اما با این اقدام عربستان و عقب نشینی دبیرکل از وظایف قانونی خود،‌باید نقش دلارهای نفتی و یا دیپلماسی دلار را هم به موانع و گرفتاری های این نهاد بین المللی اضافه کرد.

البته نباید در فرایند عقب نشینی آشکار به ناتوانی و ضعف مدیریتی دبیرکل -که به گفته شمار زیادی از کارکنان و دیپلمات ها، بان کی مون ضعیف ترین دبیرکل تاریخ این نهاد محسوب می شود- نادیده گرفت.

کارشناسان بر این باورند که اتفاق اخیر یک رسوایی اخلاقی بزرگ برای دبیرکل سازمان ملل ونهادهایی است که خود را مدعی حقوق بشر و دمکراسی می دانند اما در مقابل جرایم سازمان یافته علیه بشریت در کشورهایی مانند سوریه و یمن به استانداردهای دوگانه متوسل می شوند.

سالها است که کشورهای عضو سازمان ملل از ضعف های ساختاری ارکان مختلف این نهاد بین المللی همچون ساختار شورای امنیت و مجمع عمومی ناراضی هستند اما تلاش های آنان برای اصلاح ساختار موجود به ویژه ساختار اعضای دائم شورای امنیت با درهای بسته و مخالفت آمریکا و چند همپیمانش مواجه شده است.
***
• این مطلب، صرفاً جهت اطلاعِ مخاطبان، نخبگان، اساتید، دانشجویان و نهایتاً تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیرانِ عزیز جمهوری اسلامی بازنشر یافته و الزاماً منعکس‌کننده‌ی مواضع و دیدگاه‌های هادی نیوز نیست.

• منبع: هادی نیوز